Route langs de industriecultuur en de imposante steenbergen: van Duisburg naar Essen
Is het Ruhrgebied een regio voor fietstochten? Echt wel! Deze streek, in de volksmond "Pott" of "Ruhrpott" genoemd, is allesbehalve triest en grijs. Aangezien veel steden direct in elkaar overlopen, kun je natuurlijk lange rechte stukken wegtrappen en veel langs rivieren als de Ruhr of de Emscher fietsen of over voormalige spoortracés. Deze verlopen voornamelijk vlak of amper stijgend en liggen vaak mooi in een groen landschap. Dit betekent ook dat je hier veel onderweg bent in het groen en op autovrije paden.
Basisinformatie over de Route langs de industriecultuur tussen Duisburg en Essen
Wie zelf over het voormalige industriële hart van Duitsland wil uitkijken en wil zien hoeveel natuur en cultuur daaruit is ontstaan, moet eigenlijk ook de twee steenbergen op onze route beklimmen. Op deze kunstmatige heuvels met restmateriaal uit de mijnbouw staan van veraf zichtbare architectonische pareltjes die vaak herinneren aan de industrie- en ingenieurskunst van de vorige eeuw. Wij hebben er twee spectaculaire uitgekozen. De tocht start bij de eerste.
In principe zijn de routes in deze regio zo goed bewegwijzerd dat je geen navigatie nodig hebt. Het is natuurlijk wel zinvol om al vooraf, bijvoorbeeld op de website www.route-industriekultur.ruhr of www.ruhr-tourismus.de een paar doelen uit te zoeken en alvast een volgorde te bepalen. Hier kun je ook overzichtskaarten downloaden of bestellen.We hebben zelf een tocht met de grootste bezienswaardigheden samengesteld die we hier nu voorstellen.
Startpunt: Duisburg, Ehringerstraße.
Wie met de auto arriveert, vindt hier direct aan de voet van de steenberg een parkeerplaats. Treinreizigers nemen vanaf het centraal station sneltram lijn 903 naar de halte Tiger & Turtle. Op werkdagen kan vanaf 9:00 uur een fiets of e-bike worden meegenomen, in het weekend de hele dag.
Spiraalvormig loop je rondom de heuvel een kilometer naar boven tot de stalen sculptuur; een speels aangelegde, betreedbare achtbaan. Wees niet bang: door de looping in het midden wordt niet gelopen. Niettemin levert de "rit" heel veel plezier op. De logica wordt op de kop gezet; dat vonden althans de planners die in 2010 de tijger en schildpad bedachten.
Het uitzicht over het landschap vanaf 20 meter boven de steenberg is bij goed weer grandioos: richting het zuiden kun je zelfs Düsseldorf herkennen. Maar ook 's nachts is het kunstwerk een belevenis, omdat het van veraf goed zichtbaar is verlicht.
Van de spannende achtbaan naar de Duisburger Innenhafen (binnenhaven van Duisburg) leidt de route door het zuiden van Duisburg, dit is geen deel van de "Industriekultur"-fietstochten en helaas ook niet altijd verkeersluw. Als beloning daarvoor, krijg je veel klassieke "Pott"-architectuur te zien. De straten worden vaak omgeven door oude industrie-arbeidershuisjes, zodat het een beetje voelt alsof je teruggaat naar het "oude" Ruhrgebied.
Binnenhaven van Duisburg - tussen industrie en kunst
De binnenhaven van Duisburg is een indrukwekkend industrieel monument. Een fascinerende geschiedenis die vertelt, hoe industrie cultuur kan worden. Wat vroeger een grote industriehaven was, is nu een synthese van leven, vrije tijd, wonen, werken en cultuur geworden en een architectonisch kunstwerk op zich dat bewijst hoe goed dat alles vaak bij elkaar past. Je overtuigt je het best door er zelf rond te lopen. Als je hiervoor geen tijd kunt nemen, kort je de route gewoon in over een van de bruggen en maak je een omtrekkende beweging door het noordelijke deel van de binnenhaven. Het wemelt hier echt van de indrukwekkende architectonische fotopoints. Wat meer verborgen ligt de reusachtige, naar het oosten gerichte muur van de aanbouw van de Küppersmühle. Het bekende kunstmuseum en de in de herfst van 2021 geopende aanbouw zijn overigens niet alleen een bezoek waard wegens de tentoonstellingen met moderne kunst, maar ook dankzij de architectuur.
Wat "haven" tegenwoordig nog betekent, ontdekken we op het volgende deel van de route over een locatie van de Duisburg-Ruhrorter havens. Dit in elkaar verweven terrein is de grootste binnenhaven van Europa en ligt aan de samenvloeiing van de Rijn en de Ruhr. Even stoppen op de Karl-Lehr-brug en naar beneden kijken is zeker de moeite waard.
Wij steken de spoorhaven over en rijden dan langs het interactieve museum van de Duitse binnenscheepvaart aan de Deichstraße. Dan wordt het rustiger en fietsen we ontspannen langs de Rijn, waarbij je de blik in de verte kunt laten glijden. Aan de horizon ligt schilderachtig de oude spoorbrug.
Landschapspark Duisburg-Noord - een van de mooiste stadsparken ter wereld
Na een korte pauze op een van de bankjes met uitzicht op de Rijn, rijd je nu in de richting van het landschapspark Duisburg-Nord, door de Duisburgers ook wel Lapano genoemd. Een groene long, recreatiegebied, vrijetijdscentrum, avonturenspeelplaats en ontmoetingsplek voor iedereen. Het terrein van de voormalige hoogovens wordt gezien als het mooiste stadspark ter wereld. Fiets gewoon dwars door het gebied, laat je fantasie de vrije loop en ontdek van alles! Naast de begaanbare hoogoven (beklim de 55 meter hoogte via de stalen treden!) vind je hier het veel bezochte klim-"gebergte" in de ertsbunkers, een hoogte klimpark in de hoogoven, een duikbassin in de gashouder, een openlucht bioscoop, maar vooral ook veel spannende plekjes om met familie of vrienden te barbecueën en te chillen. Het park wordt in de lente en zomer in de weekenden heel goed bezocht. Wie geïnteresseerd is in de industriegeschiedenis en techniek, kan in het infocentrum in het voormalige schakelgebouw bij de ingang (het "Hauptschalthaus") informeren naar de rondleidingen.
Groene pad en Rijn-Herne-kanaal
Dwars door het landschapspark Duisburg-noord loopt ook het prachtige groene pad dat ons de komende kilometers autovrij door het groen leidt. En dat terwijl we hier in een van de meest dichtbevolkte gebieden van Duitsland zijn. Dan volgen we de rivier de Emscher. Deze goed onderhouden, hoofdzakelijk met kiezel geplaveide paden zijn klassiek voor de route "Industriekultur".
Uiteindelijk gaat het pad verder naast het Rijn-Herne-kanaal: naar een uitstapje naar de architectuur geworden fantasie. De Slinky Springs to Fame is een voetgangers- en fietsersbrug die uit een spiraalveer lijkt te bestaan en losjes boven het kanaal hangt. Deze oversteken is een hele beleving; zeker voor fotografen. In de zomer is hier van alles te doen aan de beide oevers van het Rijn-Herne-kanaal..
Tuinliefhebbers kunnen ook de Kaisergarten bekijken. Hiernaast ligt ook nog een dierenpark met kleine dieren.
Wie de huidige tentoonstelling op het gigantische evenemententerrein van de Gasometer Oberhausen (het gashouder terrein) niet wil bezoeken, rijdt aansluitend terug naar de andere kant van het kanaal om op ons tweede hoger gelegen doel af te koersen: de steenberg Bottrop Beckstraße. 90 meter hoog en via acht haarspeldbochten of de rustigere wegen buitenom is deze ook goed met de e-bike te beklimmen. Op het vlakke plateau staat misschien wel het bekendste oriëntatiepunt: de Tetraeder. Het silhouet van een driebenige piramide met drie ringvormige uitzichtplateaus; de bovenste maar liefst 38 meter hoog. Een behoorlijk majesteitelijk ogende staalconstructie. Niet alle bezoekers wagen zich werkelijk aan de beklimming. Maar ook deze is de moeite waard; je torent er immers 90 meter boven de omgeving uit en dan lijkt de skihal in Bottrop die een kilometer verderop ligt nog maar een speelgoedblokje. Vervolgens ga je terug naar de Emscher, eerst links ervan, daarna rechts, waar we het Rijn-Herne-kanaal ook weer tegenkomen.
Frietjes en een pauze in het Nordstern-park
Verder rechtdoor en een uitstapje naar het Nordstern-park? Het terrein van de tuinbouwtentoonstelling in 1997 is in de jaren daarna een bekend adres in Gelsenkirchen geworden om te ontspannen of genieten en inmiddels ook om te wonen. In de grote "Biergarten" tegenover het oude mijngebouw vind je diverse varianten van de originele Ruhrgebied friet, net als vroeger. Hier zit je vooral doordeweeks met locals die even het groen opzoeken of die in een van de eerbiedwaardige en nieuw gebruikte gebouwen eromheen werken.
Voor de terugweg zijn er veel eenvoudige alternatieven, omdat het treinstation Zollverein Nord vlakbij de schachttoren ligt. (Let op e-bikers: er is geen lift!). Wij zijn in de regionale trein 32 naar het centraal station van Duisburg gestapt. Daar leidt een tram rechtstreeks naar de halte "Tiger & Turtle". Kijk nog even naar boven. Dat was mooi!
Op welke fiets hebben wij de tocht gemaakt?
Onze toer-pedelec laat met een Shimano "Steps E6100" motor voor een soepele ondersteuning, een 504 Wh accu, hydraulische schijfremmen en de elektronische Shimano "Nexus" Di2 5-speed versnellingsnaaf niets te wensen over. Over onverharde wegen of asfalt - het comfort is overtuigend en maakt de eTouring 11.7 tot de ideale metgezel voor het fietsrondje of de volgende trektocht.
De Zeche Zollverein
Daarna steken we de Emscher en het Rijn-Herne-kanaal nogmaals over. Op naar de laatste etappe van onze route. Wij genieten daarbij van een van de mooiste uitvindingen, sinds de infrastructurele veranderingen: van industriewegen en spoorrails fascinerend mooie fietspaden maken en deze telkens weer verbinden met een kronkelend bospad. Hier kun je heerlijk fietsen! Na ongeveer zeven kilometer bereiken we het vermoedelijk bekendste industriële monument van Europa. Het industriële complex de Zeche Zollverein met de kolossale, 55 meter hoge schachttoren is het symbool van het Ruhrgebied en de stad Essen.
Dit is in zijn geheel Unesco werelderfgoed. Zo eerbiedwaardig als dat klinkt, is het echter niet. Het museum en het hoofdgebouw, die te bereiken zijn via de beroemde, eindeloos lange roltrappen, bieden weliswaar veel wetenswaardigheden, rondleidingen en kunsttentoonstellingen. De mijn is echter eveneens bekend om de muzikale uitvoeringen en evenementen. Midden tussen de ketels, pompen, transportbanden en leidingen is een "fabriekszwembad" dat op zomerdagen uitnodigt om te relaxen of een duik te nemen. En naast de cokesovens en hun schoorstenen ligt in de winter een 150 meter lange schaatsbaan. Het hele terrein oefent een grote aantrekkingskracht uit op allerhande creatievelingen. Foto- en videografen, kunstenaars en musici vinden in de ambiance van dit park hun wonderlijke, harmonische of duistere achtergrond. Hier blijf je je verbazen. De mijn heeft een heel eigen flair en wat er allemaal op dit terrein te beleven is aan culturele en vrije tijds activiteiten of boeiende kennisvergaring is ongelofelijk.
